عامل تاثیر گزاری هنجارهای اجتماعی
چکیده :
یکی از عواملی که سبب می شود افراد به کاری ترغیب یا مجبور شوند هنجارهای اجتماعی است که این مساله در قرآن آیه 54 سوره مبارکه مائده با تعبیر (لومه) آمده است .
متن :
یکی از عواملی که سبب می شود افراد به کاری ترغیب یا مجبور شوند البته اجبار به معنای اختیار محدود است هنجارهای اجتماعی است که این مساله در قرآن با تعبیر لومه لائم آمده است و خداوند مومنین را برای رسیدن به هدف الهی از تحت تاثیر قرار گرفتن این هنجار اجتماعی بر حذر می دارد البته این نکته مبرهن است که تحت تاثیر قرار گرفتن هنجارهای اجتماعی همیشه بد نیست بلکه بستگی به جامعه دارد اگر جامعه اسلامی به معنای حقیقی کلمه باشد هنجارهای آن نیز مسلما اسلامی خواهد بود اما اگر جامعه غیر اسلامی باشد مسلما هنجارهای موجود در آن غیر اسلامی است یا حداقل تلفیقی از هنجارهای اسلامی و عرفی و غیر اسلامی خواهد بود . اینکه به عنوان نمونه به آیه 54 مائده در این مورد اشاره می کنیم و سپس توضیحات حضرت علامه مصباح که در سخنرانی در همایش عمارهای ولایت به تاریخ 30 بهمن ایراد فرمودند را ارائه می دهیم .
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنینَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْکافِرینَ یُجاهِدُونَ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ (مائده / 54)
اى کسانى که ایمان آوردهاید! هر کس از شما، از آیین خود بازگردد، (به خدا زیانى نمىرساند خداوند جمعیّتى را مىآورد که آنها را دوست دارد و آنان (نیز) او را دوست دارند، در برابر مؤمنان متواضع، و در برابر کافران سرسخت و نیرومندند آنها در راه خدا جهاد مىکنند، و از سرزنش هیچ ملامتگرى هراسى ندارند. این، فضل خداست که به هر کس بخواهد (و شایسته ببیند) مىدهد و (فضل) خدا وسیع، و خداوند داناست
یکی از مهم‌ترین عوامل که بیشترین نقش را در بازداشتن مبلغ از انجام وظیفه ایفا می‌کند، ملامت و سرزنش از ناحیه دوستان است؛ بسیاری از دوستان در قالب دلسوزی، فرد را به خاطر داشتن هدف والایی سرزنش می‌کنند؛ البته افراد در این مقام متفاوت هستند؛ برخی با اندک ملامتی از راه بر می‌گردند و عده ای سرسخت تر و پایدار ترند.
ملامت به قدری قدرت دارد که گاه فرد تنها برای رفع آن ملامت حاضر است، جان خود را فدا کند ، اگر تاریخ مجاهدان صدر اسلام تا به حال را ملاحظه کنید، موارد زیادی را خواهید دید که عقب نشینی ها، انحراف ها، و سقوط‌ها در اثر ترس و خوف از ملامت ملامت‌گران بوده است؛ حتی در صدر اسلام که برخی نه به خاطر خدا، بلکه از ترس ملامت به جنگ رفته و جان خود را دادند.
بنده مصادیق فراوانی در طول تاریخ انقلاباسلامی ایران ، سراغ دارم که افراد وظیفه شان را می‌شناختند، اما انجام وظیفه نکردند تا مبادا از سوی دوست، خانواده، هم حزبی و.. . مورد ملامت قرار گیرند . هر کس می‌خواهد ولیّ واقعی اهل بیت (ع) و مبلغ راستین اسلام باشد، نباید از ملامت مردم ناراحت شود؛
البته حضرت علامه این مطلب را در مورد مبلغان و روحانیت مطرح فرموده اند اما با تنقیح مناط می توان به همه ی مومنین این مساله را بسط داد و چیزی است که شاید ماها بارها این مسائل را به عینه دیده باشیم و خودمان تجربه کرده باشیم .
