مقالات میشل فوکو : شاه صد سال دیر آمده است

چکیده :

 

همین طور که در پست قبلی خدمتتان عرض شد مجموع مقالات میشل فوکو که در مورد انقلاب اسلامی ایران بعد از بازگشتش از ایران نگاشته است را از دید شما می گذرانم و این بار مقاله ی وی به نام «شاه صد سال دیر آمده است» را به صورت گزارش وار خدمتتان تقدیم می کنم .

متن :

فوکو در ابتدای این مقاله می گوید وقتی از پاریس می خواستم به ایران بروم به 100 زبان به من گفتند که ایران دچار بحران نوسازی (با توجه ص 21 معلوم می شود که مراد از نوسازی یعنی اروپاسیزه کردن جامعه ی ایرانی است) شده است و یک شاه مستبد دارد که هوای رقابت با کشورهای صنعتی دارد اما جامعه ی ایران یک جامعه ی سنتی است که نمی تواند و نمی خواهد با وی همراهی کند این جامعه به گذشته ی خود می نگرد و به نام اعتقادات هزار ساله از یک روحانیت واپسگرا پناه می جوید .

وی می گوید همچنین تحلیلگران ماهری را دیده بودم که آنان این سوال برایشان مطرح بود که چگونه ایران می تواند با آن نوسازی که لازم دارد آشتی داد ؟ و جوابهایی که آنها می دادند نظام سلطنتی لیبرالی - نظام پارلمانی و یا یک نظام ریاست جمهوری قدرتمند بود اما به ایران که آمدم و این سوالها را که مطرح کردم جوابهای متنوعی شنیدم مثل این که شاه باید سلطنت کند - قانون اساسی 1324 قمری باید حاکم باشد - شاه باید برای همیشه ایران را ترک کند .

اما پشت همه ی این جوابها این فکر بود که ما دیگر این رژیم را نمی خواهیم .

وی می گوید بازاری را دیدم که انواع چرخ خیاطی ها را گذاشته بودن و روی آنها نوشته بود ساخت کره ی جنوبی در اینجا بود که فهمیدم آنهایی که مخالف نوسازی شاه هستند افراد عقب افتاده از جامعه نیستند و همه ی اقشار از این وضع ناراحت بودند وی در ادامه می گوید منظورم این نیست که علت مخالفت مردم با نوسازی بخاطر ناکامیها و خطاهای شاه هست بلکه حقیقت این است که امروزه همه ی طبقات جامعه همه ی اقدامات بزرگ رژیم را از سال 41 تاکنون رد می کنند البته علت دیگری هم هست که مربوط به گذشته هست و جدا ناپذیر از شاه هست و مربوط به سلسله ی اوست و این برمی گردد به سال 1299 که رضاخان با کمک انگلیسی ها تاج و تخت را غصب کرد و این کار را به سه هدف انجام داده بود :

1.
 2. لاییسیته (باتوجه به مطلب سه خط مانده به آخر ص 23 معلوم می شود مراد از این کلمه لاییک کردن مردم ایران است) 3. نوسازی . پهلوی ها دو تای اولی را موفق نشدند اولی را به این خاطر که خودشان را نتوانستند از قید و بندهای ژئوپلتیک و ذخایر نفتی رها کنند و همچنین خودشان را زیر یوغ کشورهای انگلیس و آمریکا و روسیه بردند و دومی را بخاطر تفکر شیعی زیرا فکر شیعی بود که بنیاد اساسی آگاهی های ملی را می ساخت و رضاه شاه برای جدایی بین این دو نوعی آریاییگری را راه انداخت که موفق نشد .

وی می گوید وقتی

1. امتیاز دادن های شاه به نورچشمی ها

2. بهره برداری از اصلاحات (به وسیله ی بانک عمران همه ی سودهای حاصل از اصلاحات به جیب خود شاه برگشت)

3. تقسیم محله های تهران که باید ساخته می شدند بین خودشان

4. به جیب زدن سودهای کلان نفتی

5. همراه داشتن ارتشی و پلیسی برای خود

می بینم آن وقت متوجه می شوم که چرا مردم ایران به خاندان پهلوی به چشم رژیم اشغالگر نگاه می کند .

این حرف فوکو جالب است وی خطاب به اروپایی ها یا شاید همان کسانی که به 100 زبان به او دیکته کردند می گوید : پس تمنا می کنم که اینقدر در اروپا از شیرین کامیها و شوربختیهای حاکم متجددی که از سر کشور کهنسالش زیاد هست حرف نزنید . در ایران آنکه کهنسال است خود شاه است او 50 - 100 سال دیر آمده است . او به اندازه ی حاکمان شکارگر عمر دارد و این خیالِ از رونق افتاده را در سر می پرورد که کشورِ خود را به زور لاییک کردن و نوسازی فتح کند . امروز کهنه پرستی ، پروژه ی نوسازی شاه ، ارتش استبدادی و نظام فاسد اوست . کهنه پرستی خودِ رژیم است .